Samenvatting-Hoofdstuk-2

Aaaaahaa

Vak

Wiskunde (WI1100KT)

47 Documenten

Studenten deelden 47 documenten in dit vak

Universiteit

Technische Universiteit Delft

Studiejaar: 2015/2016

Boeken in lijstLinear Algebra Getal en ruimte

Geüpload door:

Anonieme student

Dit document is geüpload door een student, net als jij, die anoniem wil blijven.

Technische Universiteit Delft

Aanbevolen voor jou

Reacties

inloggen of registreren om een reactie te plaatsen.

Andere studenten bekeken ook

Gerelateerde documenten

Preview tekst

Samenvatting Klimaatvraagstukken

2 Klimaatverandering is niets nieuws!

De hoofdvraag in dit hoofdstuk is: Wat zijn de oorzaken van enkele grote klimaatveranderingen die de aarde heeft gekend? 2 Woestijnaarde Deelvragen 1 Wat is het verband tussen platentektoniek en de woestijnaarde uit het Perm? 2 Waarom heeft Nederland de aardgasvoorraden en het zout te danken aan de woestijnaarde? Perm ► Door fossielen- en gesteenteonderzoek en een reconstructe van de platentektonische bewegingen is er veel informate over het klimaat in het Perm (300 miljoen jaar tot 250 miljoen jaar geleden). Contnentverschuiving en de daarmee gepaard gaande zeespiegelbewegingen zijn bepalend geweest voor het klimaat. Alfred Wegener ► Volgens Alfred Wegener hadden alle contnenten in het verre verleden aan elkaar vastgezeten – het oercontnent Pangea. Door het later uiteenvallen van Pangea waren volgens hem de huidige contnenten en oceanen gevormd. Wegener kon niet verklaren waarom Pangea was opengebroken en waarom de contnenten bewogen. Mid-oceanische ruggen ► Halverwege de vorige eeuw werd duidelijk dat in de oceanen onderzeese gebergtegordels liggen. De oceaanbodem was veel jonger dan het gesteente van de contnenten. ● Hoe verder weg van de onderzeese gebergteketens het gesteente werd gevonden, hoe ouder het bleek te zijn. Door seafloor spreading wordt nieuw gesteente gevormd dat zich horizontaal verplaatst. convectiestromen Aardplaten ► De aardkorst bestaat uit allemaal delen die bij de mid-oceanische ruggen uit elkaar drijven. De oceaanbodem beweegt horizontaal en neemt de contnenten mee. Er zijn ook plekken op aarde waar de platen met elkaar botsen en waar de ene plaat onder de andere duikt en wordt vernietgd. ● De beweging van de platen wordt aangedreven door de inwendige warmte van de aarde. Er zijn kringlopen van gesteente, de convectiestromen. Supercontinent De Geo bovenbouw 5e edite vwo

de mid-oceanische ruggen. Als gevolg van de warmte zette ook het zeewater uit. Koolzuurgas ► Er was een zeer hoog CO 2 -gehalte in de atmosfeer. Het snel uiteendrijven van de platen was hiervoor verantwoordelijk. Bij vulkaanuitbarstngen komen namelijk grote hoeveelheden vulkanische gassen in de atmosfeer. ● Waar is al dat koolzuurgas gebleven? Het antwoord hierop vind je in de koolstofcyclus. De CO 2 in de lucht verbindt zich met waterdruppels en vormt koolzuur. Dit zwakke zuur valt samen met de neerslag op de gesteenten op aarde. Het natrium (Na), het kalium (K) en het calcium (Ca) waar de mineralen van deze gesteentes uit bestaan, lossen op en vormen klei. Deze klei wordt door de rivieren en het grondwater samen met het koolzuur naar de zee gebracht. Hier maken allerlei beestjes er kalkskeletten van. Uiteindelijk worden er dikke kalklagen gevormd. actualiteitsprincipe ‘The past is the key to the present’ ► Bij hetactualiteitsprincipe wordt aangenomen dat processen in het verleden op dezelfde manier zijn verlopen als tegenwoordig. meteorietinslag Dinokiller? ► Op de grens tussen het Krijt en het Tertair was er een abrupte klimaatverandering. De oorzaak is waarschijnlijk een geweldige meteorietinslag. ● Bij onderzoek zijn sedimenten gevonden met een relatef hoog gehalte aan iridium, dit mineraal is in meteorieten veel aanwezig. In Yucatan (Mexico) is een inslagkrater gevonden die uit die tjd stamt. ● Meer aanwijzingen voor de theorie:

er zijn mineralen gevonden die normaal gesproken op aarde niet voorkomen.
koolstof in sedimenten door de branden die na de klap over de gehele wereld moeten hebben gewoed.
de geweldige hoeveelheden stkstofoxiden gingen een chemische reacte aan met de ozon in de atmosfeer. Daardoor werd de ozonlaag dunner en kwam er veel meer ultraviolette straling van de zon binnen.
veel fijn stof in de atmosfeer dat het zonlicht blokkeerde met als gevolg een afkoeling die een paar jaar geduurd kan hebben.
verstoring van de fotosynthese waardoor voedselketens werden vernietgd. Vulkaanuitbarstingen in India ► Een andere theorie voor de mondiale uitsterving zocht men in heftige vulkaanuitbarstngen in India. Door de vrijkomende stofwolken werd het zonlicht tegengehouden en koelde het klimaat af. ● Tegenwoordig gaat men uit van een combinate van de twee theorieën. 2 IJstijdaarde Deelvraag 5 Wat zijn de sturende mechanismen achter de ijstijden in het pleistoceen? De Geo bovenbouw 5e edite vwo

glacialen/interglaciale n Kwartaire klimaatveranderingen ijstijdtheorieën IJstijdtheorieën ► Kenmerkend voor het Kwartair is een afwisseling vanglacialen en interglacialen. Deze variate aan Kwartaire klimaatveranderingen is toe te schrijven aan een complex samenspel van meerdere factoren die zich afspelen op verschillende tjdschalen: de ijstijdtheorieën. ● De ligging van de contnenten en het verschuiven hiervan als gevolg van platentektoniek is meestal de belangrijkste factor. Eén van de voorwaarden voor een ijstjd is dat er veel land in de omgeving van de polen ligt. ● Daar komt dan meer ijs, wat zorgt voor een groter albedo. Zonnestraling ► Kleine veranderingen in de baan van de aarde om de zon en in de stand van de aardas spelen ook een rol. Hierdoor verandert de verdeling van de zonnestraling over de aarde. Milankovitch- variabelen Milankovitch ► Milankovitch heeft onderzoek gedaan naar veranderingen in de baan van de aarde om de zon en in de stand van de aardas. Er zijn drie cycli – de Milankovitch-variabelen – belangrijk: ● excentriciteit: de ellipsvormige baan van de aarde om de zon wisselt om de 100 tot 400 jaar. ● scheefstelling: de hoek van de aardas ten opzichte van de baan van de aarde om de zon varieert. ● precessie: de schommeling van de aardas. Totaalplaatje ► Veranderingen in deze drie grootheden veroorzaken variates in de hoeveelheid instraling die de aarde ontvangt. Een klein verschil kan ervoor zorgen dat de gemiddelde mondiale temperatuur stjgt of daalt met 5° C. glaciale wip Glaciale wip ► Aan de hand van figuur 2 kun je verklaren dat een ijstjd kan ontstaan door kleine veranderingen in de stand van de aardas. De aardkorst zoekt naar een evenwicht als er door het ijs een deel naar beneden wordt gedrukt: glaciale wip. Andere factoren ► Er treden ook nog allerlei positeve en negateve terugkoppelingsmechanismen op. ● Het huidige patroon van zeestromen was totaal anders. Er werd dus geen warmte naar onze breedtegraad vervoerd. ● Ook vulkanische actviteit heeft invloed op de temperatuur. Stofdeeltjes blijven een paar jaar in de dampkring en reflecteren het zonlicht. Het aardoppervlak wordt daardoor koeler. 2 Reconstructie van klimaten uit het verleden Deelvraag 6 Hoe worden klimaatveranderingen uit het verleden gereconstrueerd? Vroeger De Geo bovenbouw 5e edite vwo

Was dit document nuttig?