Recht samenvatting hoofdstuk 1
Bestuur en recht 1 (TB121A)
Technische Universiteit Delft
Aanbevolen voor jou
Reacties
Preview tekst
De vier functies van Recht: Normatieve functie : gedragsnormen waarvan nagenoeg iedereen in de samenleving vinden dat we in moreel opzicht zo moeten gedragen dat het rechtsnormen zijn geworden (niet moorden etc.) Geschiloplossende functie: Vroeger tand om tand, nu rechterlijke macht die geschillen oplossen Additionele functie: Mensen spreken niet alles tot de puntjes af. Gebeurt er iets waar geen rekening en dus geen afspraak over gemaakt is kan de wet helpen als additionele hulpmiddel. Instrumentele functie: wetten omdat anders chaos ontstaat (verkeersregels)
Rechtsbronnen: 1: de wet 2: het verdrag 3: de jurisprudentie 4: de gewoonte
1) De wet :: (wetten en rechtsgebieden)
Verschillende types:
Privaatrecht (civiel-/burgerlijk-/ondernemings-/ burgerlijk processrecht):
Personen- en familierecht : trouwen/ echtscheiding/adoptie/geboorte etc Vermogensrecht : Alle op geld waardeerbare handelingen tussen burgers waaraan juridische gevolgen gebonden zijn. Ondernemersrecht : voor ondernemingen en bedrijven Burgerlijk procesrecht : naar rechter gaan is procederen,
Publiekrecht:
Strafrecht: (strafrecht/ strafvordering/ opiumwet/ wet op economische delicten/ wet van wapens en munitie) Het Openbaar Ministerie (OM) treedt actief op om sancties te eisen bij overtredingen van de normen/ wetten (bij privaatrecht moet een burger zelf actie ondernemen om schadevergoeding te krijgen OM heeft monopoliepositie (alleen OM kan tot vervolging van strafbare feiten overgaan (de hoofdregel)
Staatsrecht: ( grondwet/ opbouw bestuur/ organieke wetten) ruwweg regelt hoe de nederlandse staatsbestel vorm gegeven wordt en de invloed van de burgers daarop meest belangrijke is de Grondwet organieke wetten (wet op raad der state, kieswet, wet op rechterlijke orga)
Bestuursrecht: ( Awb/ onteigeningswet/ wet algemene bepalingen omgevingsrecht/ drank en horecawet en belemmeringenwet Privaatrecht) Algemene wet bestuursrecht (Awb) Heeft betrekking op de mogelijkheden van de overheid om regulerend op te treden ten aanzien van de maatschappij.
Wetgevers
Wetgevers op centraal niveau (nationale wetgevers): Bestaande uit de Regering en de Staten-Generaal (eerste en 2e kamer)
Decentrale Wetgevers: provinciaal en gemeentelijk Heet dan geen wet maar een verordering
Andere instanties: bijv: de SER (Sociaal-Economische Raad)
Rangorde tussen wetgevende organen (3 regels)
1 Hoog boven laag
nationaal boven provinciaal, provinciaal boven gemeentelijk
2 Bijzonder boven algemeen
Bijzonder (benoemde) zijn wetten over veelvoorkomende overeenkomsten
(bijv: huurovereenkomst / arbeidovereenkomst etc)
3 Jonge regels boven oude regels
Zijn 2 wetten van gelijk niveau met elkaar in strijd, dan zal de rechter de
meest recente wet toepassen
Wet in formele en materiële zin
Formele zin: een wet die tot stand is gekomen door regering en Staten-Generaal
gezamenlijk (nationale wetgever)
Materiële zin: iedere regeling van een wetgever die bestemd is voor een onbepaald
aantal en dus niet bij name genoemde personen. (provinciaal of gemeentelijk,
meeste nationale wetten vaak ook materiële maar niet altijd)
vergunning is beide niet
2) Verdrag
voor de gevallen die uitdrukkelijk in die regel genoemd worden. 2) Redenering naar analogie Andersom van een A-contrarioredenering
4) Gewoonte
gewoonte kan als bron van recht fungeren maar alleen als 1:vaste gedragslijn (binnen de groep in kwestie handelt men overeenkomstig de gegroeide opvatting 2) De betrokkenen moeten het als rechtsplicht beschouwen overeenkomstig die regel te handelen (zij voelen zich moreel verplicht voelen)
Enkele onderscheidingen binnen het recht
1) Materieel en formeelrecht
materiaalrecht heeft betrekking op datgene wat men mag en niet mag (geboden en verboden) Formeelrecht (procesrecht) zijn de regels die men moet volgen om het materïele recht te effectueren. (burgerlijk procesrecht, strafprocesrecht en bestuursprocesrecht) indicatiewoorden : moeten/ nietigheid/ openbare orde)
2) dwingend en aanvullend recht
dwingend recht is recht waarvan de burgers niet mogen afwijken. aanvullendrecht indicatiewoorden: kunnen
3) Objectief en subjectief recht
objectief recht is het geheel van regels dat uit alle eerdergenoemde
rechtsbronnen voortvloeien.
subjectief recht is een recht dat een individu in concreto bezit omdat het
objectief recht dit met zoveel woroden zegt.(natuurlijk persoon en rechtspersoon)
4) Privaatrecht en publiekrecht (onderdelen objectief recht)
Privaatrecht: Burgerlijk recht (zowel personen- en famiierecht als het vermogensrecht), het burgerlijk procesrecht en het ondernemingsrecht
Publiekrecht: Staatrecht, het bestuurs(proces)recht en het straf(proces)recht
Belangrijke info kennisclips
actief en passief kiesrecht (actief = zelf stemmen/ passief=er mag op jou
gestemt worden)
beginselen vd rechtstaat:
1 constitutie
2 legaliteitsbeginsel (overheid mag alleen wetten maken als er grondslag
staat in de wet)
Om te zorgen dat de overheid geen machtmisbruik kan maken is er
specialiteitsbeginsel : Het bestuur mag bij de gebruikmaking van een
toegekende wettelijke bevoegdheid alleen die belangen meenemen die
die betreffende regeling specifiek beoogd te beschermen (betekent moet
zelfde grondslag hebben)
3 trias politica (scheiden der machten)
wetgevende/ uitvoerende en rechtsprekende macht (tegen ter tirannieke
overheid)
uitvoering: de machten controleren elkaar (de rechtsprekende macht
controleert ook de overheid (zowel wetgevende als uitvoerende macht)
Raad van staten is ook beiden rechtsprekend en wetgevend
4 onafhankelijke rechter
5 grondrechten
fundamentele rechten (tegen overheid)
(VB: vrijheid van meningsuiting/ recht op zorg/ recht op privacy/ vrijheid
van onderwijs/ vrijheid van godsdienst/ vrijheid om te demonstreren/
recht op arbeid)
Klassieke grondrechten (geen actieve overheid) en sociale grondrechten
(wel actieve overheid/ inspanningsverplichting)
Recht samenvatting hoofdstuk 1
Vak: Bestuur en recht 1 (TB121A)
Universiteit: Technische Universiteit Delft
